Wszystko, co powinna wiedzieć osoba opiekująca się seniorką z wypadaniem narządów rodnych i nietrzymaniem moczu

Problemy ginekologiczne seniorek

Głównym problemem ginekologicznym seniorek są choroby dna miednicy. Starsze kobiety rzadko się do nich przyznają, głównie przez wstyd. Jednak choroby dna miednicy mogą w dużym stopniu pogorszyć jakość życia. W jaki sposób?

Weźmy np.: nietrzymanie moczu, czyli brak kontroli nad pęcherzem moczowym. Nieleczone nieraz sprawia, że seniorka rezygnuje z pracy, czy nawet przechodzi na wcześniejszą emeryturę. Dodatkowo, nietrzymanie moczu źle wpływa na relacje, między innymi w strefie życia intymnego.

Codzienne noszenie podpasek lub pieluchomajtek na nietrzymanie moczu, może prowadzić do odleżyn oraz infekcji układu moczowego. Ważny aspekt to złamania kości biodrowej, do których często dochodzi nocą, w drodze do toalety. Ma też wpływ na samopoczucie psychiczne. Izolowanie się od innych osób może sprzyjać depresji

Zaburzenia statyki narządów miednicy (np. obniżeniem lub całkowitym wypadaniem macicy przed srom) przejawiają się częstomoczem, trudnościami w całkowitym opróżnieniu pęcherza, bólem. Nieraz seniorka, gdy już zacznie się leczyć, zgłasza objawy ze strony przewodu pokarmowego: zaparcia czy ból przy wypróżnianiu się. Jak wygląda wypadanie macicy w starszym wieku?

Na rysunku nr.1 pokazane jest, jak wygląda poprawna anatomia kobiecych narządów płciowych (macica znajduje się w środku, wspierana przez mięśnie, tkanki i więzadła, dlatego jest niewidoczna z zewnątrz). 

Rysunek nr.2  pokazuje ilustracje z małym wypadania macicy, gdy jest już ono widoczne z zewnątrz. 

Rysunek nr.3 pokazuje ilustracje dużego wypadania macicy, gdy wysuwa się ona już przed srom.

Jak wygląda opieka nad osobą starszą z problemami ginekologicznymi? Na jakie trudności natrafiają osoby na co dzień opiekujące się seniorkami?

Seniorka sama z siebie rzadko chodzi do ginekologa. Pierwszą przyczyną jest wstyd. Drugą, obawa, że badania przyniosą diagnozę raka (kobiety bardzo często nie zdają sobie sprawę że to wypadająca macica). W takim wypadku to Twoim zadaniem jest zachęcenie podopiecznej do wizyty u specjalisty. Najczęściej Twoja inicjatywa spowoduje obniżenie się poziomu lęku. Trzecią przyczyną jest zamykanie się w domu, efekt np. depresji.

Specjalną grupą seniorek są kobiety z otępieniem (dla przykładu z chorobą Alzheimera). Wówczas należy pamiętać o wizytach za starszą osobę. Drugą grupę stanowią panie leżące. Wtedy Twoja rola wzrasta.

Jak można złagodzić objawy wypadania narządów rodnych u starszych kobiet? Gdzie szukać pomocy?

Sposób leczenia wypadania narządów rodnych (np. wypadania macicy, pęcherza moczowego) zależy od wielu czynników: stopnia wypadania, objawów, dokładnego wieku, innych schorzeń oraz aktywności seksualnej. Metody można podzielić na nieinwazyjne i inwazyjne. Do pierwszych należy m.in. pessaroterapia i ćwiczenia mięśni Kegla, metodą inwazyjną jest operacja.

Pessaroterapia polega na umieszczeniu w pochwie wkładki z  silikonu nazywanego pessarem, która  ma  za zadanie podtrzymać narządy miednicy i narządy rozrodcze we właściwym położeniu. Aby zapewnić pacjentce komfort, stworzono pessary w różnych rozmiarach i kształtach. Dobraniem i założeniem pessara zajmuje się ginekolog. Najczęściej stosowanym pessarem u seniorek na wypadanie narządów rodnych jest pessar grzybkowy cienki.

Ćwiczenia dna miednicy (mięśni Kegla) warto rozpocząć pod okiem fizjoterapeuty, najlepiej ze specjalizacją uroginekologiczną. Dzięki tej metodzie seniorka wzmocni mięśnie, dzięki czemu zmniejszają się objawy zarówno wypadania narządów rodnych, jak i nietrzymanie moczu. Badania pokazują, że ćwiczenia mięśni Kegla dają najlepsze efekty, gdy łączy się je z pessaroterapią. Jednakże przy istniejącym wypadaniu macicy dokuczliwych objawach fizjoterapia może okazać się nieskuteczna, szczególnie jeżeli macica już jest widoczna przez pochwę.

Równie ważna jest zmiana stylu życia. Na przykład przypadku zaparć lekarz zaleci spożywanie produktów bogatych w błonnik.

W trakcie operacji chirurg tworzy z tkanek pacjentek lub za pomocą syntetycznej siatki podparcie dla wypadającej macicy. Zabieg odbywa się przez pochwę lub brzuch. W tym ostatnim przypadku lekarz wykonuje cięcie. Innym zabiegiem operacyjnym stosowanym przy całkowitym wypadaniu macicy jest histerektomia. Czym jest histerektomia? Oznacza całkowite wycięcie macicy przez pochwę, powłoki brzuszne, poprzez  laparoskopię lub z użyciem robota. Jeśli pacjentka nie zamierza już uprawiać seksu, wykonuje się operację, w trakcie której zamyka się wejście do pochwy (zabieg nazywany Kolpokleiza). Kolpokleiza wykonuje się głównie u kobiet w podeszłym i starczym wieku. 

Jak pessaroterapia może pomóc w opiece nad seniorką? Czy warto ją zastosować?

Doświadczenie wielu kobiet pokazuje, że pessaroterapia sprawdza się w schorzeniach dna miednicy. Pessar działa w wielu wymiarach, np. obniżenia lub wypadania narządów rodnych i miednicy mniejszej (wypadanie macicy, pęcherza moczowego itp.) zmniejsza wrażenie ciała obcego w pochwie i objawy ze strony pęcherza moczowego i jelit. Tym samym poprawia jakość życia. 

Inne zalety pessaroterapii:

• jest skuteczna,
• jest odwracalna, co oznacza, że możesz z niej zrezygnować i poddać się operacji,
• w odróżnieniu od operacji to metoda nieinwazyjna,
• natychmiastowo daje ulgę w objawach - pacjentka może przyjść do ginekologa z dużym wypadaniem macicy, a po założeniu dobrego modelu i rozmiaru pessara, wyjść ze znacznym zmniejszeniem albo nawet bez żadnych dolegliwości,
• stosuje się ją u pacjentek chorujących na otyłość, nadciśnienie czy cukrzycę, po zawałach czy udarach,
• pacjentki ją akceptują, pessar jest prosty w użyciu,
• pessar nie uczula,
• jest niedrogi,
• pessar pierścieniowy umożliwia współżycie,
• dzięki pessaroterapii zmniejszają się problemy z pęcherzem moczowym. Co za tym idzie, nie będzie potrzeby stosowania pieluchomajtek.

Jak opiekować się seniorką z pessaroterapią? Co powinnaś/powinieneś wiedzieć?

Jeżeli przy użytkowaniu pessara wystąpią jakiekolwiek dolegliwości mogą być one związane z:

• niewłaściwym doborem rozmiaru, modelu pessara,
• niestosowaniem się do zaleceń lekarza, postępowaniem niezgodnym z instrukcją użytkowania.

Mogą to być:

• ucisk na pęcherz moczowy - trudności z oddawaniem moczu.
• zastój moczu.
• ucisk no odbytnicę,
• infekcje,
• krwawienia,
• odleżyny*,
• owrzodzenia*.

Zwiększona ilość upławów może występować w czasie pessaroterapii i jest czymś normalnym, jeżeli nie jest objawem stanu zapalnego. W celu złagodzenia tej dolegliwości, zaleca się:

• częstsze wyjmowanie, czyszczenie i zakładanie pessara,
• stosowanie płukanek dopochwowych.

*Powstanie odleżyn, owrzodzeń przy odpowiednio dobranej pessaroterapii to rzadkie powikłanie, które występuje najczęściej u pacjentek, które używały pessara przez długi okres czasu i zaniedbały zalecenia, co do wizyt kontrolnych z pielęgnacją pochwy i pessara.

Jak zadbać o higienę pessara? Istnieje kilka aspektów:

1. należy wyjmować i myć pessar co najmniej raz w miesiącu (lub według wskazań lekarza) z użyciem mydła do higieny intymnej z wodą. Następnie osusz pessar i posmaruj specjalnym kremem,
2. stosuj płukanki pochwy, globulki dopochwowe i kremów z estriolem (zgodnie z zaleceniem lekarza). Zapobiegają ścieńczeniu tkanek pochwy,
3. higieną pessara może się zająć również lekarz. Wtedy wizyty umawiaj raz w miesiącu. 

Pessaroterapia jest zarówno bezpiecznym, skutecznym, jak i ekonomicznym rozwiązaniem dla wielu kobiet. Jeśli Twoja podopieczna ma problem z otyłością, nadciśnieniem tętniczym czy chorobą serca, wówczas nie kwalifikuje się do zabiegu operacyjnego. Często pacjentki w podeszłym lub starczym wieku też boją się zabiegu operacyjnego. Rozwiązaniem może być założenie pessara. Jeśli kobieta ma opory, warto ją przekonać, być może przejąć inicjatywę. W przypadku pacjentki leżącej córka, wnuczka lub opiekunka po krótkim instruktażu będzie wiedziała, jak wkładać i wyjmować pessar, a także jak o niego zadbać.

Podsumowanie

Pessaroterapia znajduje się wśród trzech rozwiązań na choroby dna miednicy, obok ćwiczeń mięśni Kegla oraz operacji. Może pomóc zarówno Twojej podopiecznej w poprawie jakości życia, jak i Tobie w lepszej opiece.

Celem treści zamieszczonych na www.drherbich.eu jest edukacja czytelniczek, która w zamierzeniu ma ułatwić im rozmowę z lekarzem. Zawarte w serwisie internetowym informacje nigdy nie mogą jednak zastąpić konsultacji lekarskiej. Nigdy też nie należy korzystać z zamieszczonych wskazówek bez zasięgnięcia porady lekarza. Właściciel strony www.drherbich.eu nie ponosi odpowiedzialności za żadne działania podjęte na podstawie zawartych na niej treści.