Niewydolność szyjki macicy w ciąży — jak rozpoznać i leczyć?

Co oznacza niewydolność szyjki macicy w ciąży?

Niewydolność szyjki macicy, zwana też niewydolnością cieśnieniowo-szyjkową to przedwczesne skracanie, osłabienie lub rozwieranie się szyjki u kobiety ciężarnej. Wiąże się to z istotnym zagrożeniem ciąży; ryzykiem porodu przedwczesnego przed 37 tygodniem ciąży, a także poronienia. Pierwsze symptomy problemu łatwo przeoczyć – zwykle są one zauważane podczas rutynowego badania ginekologicznego w ciąży.

Przyczyny przedwczesnego skracania się szyjki macicy w ciąży. Kto jest w grupie ryzyka?

Niewydolność szyjki macicy może mieć charakter wrodzony lub nabyty. Kobiety, które przechodziły w przeszłości poronienia lub przedwczesne porody w kolejnych ciążach również są bardziej narażone. Jeśli Ty lub Twoja mama borykała się z tym problemem w trakcie ciąży, powinnaś wspomnieć o tym swojemu lekarzowi. Wówczas szyjka macicy powinna być poddawana jeszcze dokładniejszej kontroli. Lekarz może zadecydować np. o zwiększeniu częstotliwości wizyt kontrolnych w trakcie ciąży.

Do nabytych przyczyn niewydolności cieśniowo-szyjkowej zaliczają się głównie przebyte zabiegi operacyjne ginekologiczne, niedobór kolagenu i elastyny, wady rozwojowe. Na niewydolność szyjki narażone są także kobiety w ciąży mnogiej.

Niewydolność szyjki macicy w ciąży — objawy

Objawy skracania szyjki macicy bywają bardzo subtelne – wiele kobiet w ogóle ich nie zauważa lub błędnie uznaje je za zupełnie typowe ciążowe dolegliwości. Jak więc objawia się niewydolność szyjki macicy? Do symptomów, które powinny zaniepokoić, zaliczają się przede wszystkim:

• Ból i ucisk w pochwie,
• Krwawienie, plamienie,
• Bóle brzucha i pleców,
• Większa ilość oraz gęstość wydzieliny pochwowej.

Prawidłowa długość szyjki macicy w ciąży wynosi 3-5 cm. Przyjmuje się, że nie powinna być ona krótsza aż do 28. tygodnia ciąży. Po tym okresie szyjka może stopniowo i delikatnie się skracać, ponieważ organizm przygotowuje się do porodu.

Jak rozpoznać niewydolność szyjki macicy — diagnostyka i badania

Niewydolność szyjki macicy może wystąpić w dowolnym momencie ciąży. Częściej występuje w drugim trymestrze ciąży (około 14-27 tygodnia ciąży). Jest rozpoznawana podczas rutynowego badania ginekologicznego. Lekarz może zdiagnozować niewydolną szyjkę w trakcie zwykłego badania palpacyjnego, jak również przezpochwowego badania USG. Ocena długości szyjki macicy oraz jej konsystencji u każdej kobiety lekarz zwykle przeprowadza w trakcie drugich badań prenatalnych między 18 a 22. tygodniem ciąży.

Niewydolność szyjki macicy w ciąży — leczenie

Jakie są metody leczenia niewydolności szyjki macicy? Kobiety, u których została ona rozpoznana, mogą skorzystać z kilku rodzajów wsparcia. Warto pamiętać, że o doborze sposobu leczenia niewydolności szyjki powinien zadecydować lekarz prowadzący ciążę.

Pessaroterapia

Pessar położniczy to uznany sposób leczenia niewydolności szyjki macicy w ciąży. Jego efektywność porównywana jest do tej, którą oferuje szew szyjkowy – z tą różnicą, że pessaroterapia jest metodą nieinwazyjną. W leczeniu niewydolności szyjki stosowany jest pessar kołnierzowy szyjki macicy, który poprzez jej podtrzymanie, odciążenie i stabilizację ma za zadanie zapobiec przedwczesnemu rozwieraniu i skracaniu się szyjki.

Przy jakiej długości szyjki zakłada się pessar położniczy? Jego zastosowanie jest rekomendowane przy szyjce równej lub krótszej niż 2,5 cm, ale nie mniej niż 0,5 cm.

Operacja

Wśród chirurgicznych metod leczenia niewydolności szyjki wyróżniamy założenie szwu szyjkowego, zwanego także okrężnym. Zabieg polega na założeniu na szyjce macicy szwu, który zamyka ją i wzmacnia, zapobiegając rozwieraniu i skracaniu. Założenie szwu szyjkowego, jak każdy zabieg operacyjny wiąże się z ryzykiem powikłań, wśród których wyróżnić można odpływanie wód płodowych, czy infekcje wewnątrzmaciczne - zdarza się rzadko.

Pessar + szew

Kiedy lekarz może zadecydować o połączeniu pessaroterapii i szwu okrężnego? Takie rozwiązanie stosowane jest w bardzo trudnych przypadkach niewydolności szyjki macicy.

W niektórych sytuacjach, gdy kobiecie zostanie założony szew okrężny, lekarze dodatkowo decydują o zaaplikowaniu pessara kołnierzowego szyjki macicy. Kiedy pacjentce zostaje założony szew i dodatkowo pessar położniczy, to dochodzi do uniesienia części przodującej (główka lub pośladki) przez pessar, a ucisk na szew zostaje zniesiony. Minimalizuje to możliwość uszkodzenia szyjki macicy. Takie postępowanie lekarze rozważają również w ciążach mnogich, w których został już założony szew szyjkowy.

Sprawdź także nasz artykuł szczegółowo wyjaśniający, którą metodę leczenia niewydolności szyjki macicy wybrać — pessar czy szew okrężny.

Farmakologia

W przebiegu niewydolności szyjki macicy kobiecie mogą być podawane leki zmniejszające czynność skurczową macicy. To najczęściej doustne lub dopochwowe preparaty hormonalne zawierające progesteron. Farmakoterapia jako uzupełnienie leczenia może być stosowana zarówno u kobiet, które stosują pessar, jak i tych, u których założony został szew szyjkowy.

Zalecenia przy niewydolności szyjki macicy w ciąży

O czym warto wiedzieć, zmagając się z niewydolnością szyjki macicy w ciąży? Jeśli problem dotyczy Ciebie, zapamiętaj koniecznie kilka zasad związanych z codziennym stylem życia. Należy dostosować się w stosowaniu leków dopochwowych, aby zapobiec dalszemu skracaniu się szyjki, pilnować wizyt kontrolnych u lekarza prowadzącego, ograniczyć aktywność fizyczną, ale jednocześnie prowadzić zdrowy styl życia: wysypiać się, unikać sytuacji stresowych oraz stosować dietę bogatą w składniki odżywcze, według przysłowia: "Jedz dla dwóch, a nie za dwóch" 

Niewydolność szyjki macicy a współżycie

W niewydolności szyjki macicy współżycie pod każdą postacią nie jest zalecane.

Niewydolność szyjki macicy a druga ciąża

Należy pamiętać, ze niewydolność szyjki macicy w drugiej ciąży częściej dotyczy kobiet, które borykały się z nią w ciąży poprzedniej. O kłopocie z wydolnością szyjki w pierwszej ciąży należy koniecznie wspomnieć lekarzowi prowadzącemu.

Niewydolność szyjki macicy a poród

Warto wiedzieć, że niewydolność szyjki macicy to jedna z najczęstszych przyczyn porodów przedwczesnych. Przy odpowiednim leczeniu istnieją jednak spore szanse na to, że ciąża zostanie donoszona do bezpiecznego etapu (a więc 37 tygodnia).

Niewydolność szyjki macicy a wysiłek fizyczny

Kobieta z niewydolną szyjką macicy powinna unikać nadmiernego wysiłku. Zwykle dozwolone są proste aktywności takie, jak spacery. W skrajnych przypadkach lekarz może doradzić częstsze leżenie i odpoczywanie. Pamiętaj, że to z korzyścią dla Ciebie i Twojego dziecka. 

Leczenie i objawy przedwcześnie skracającej się szyjki w ciąży – podsumowanie

Niewydolność szyjki macicy to bardzo poważne zagrożenie dla ciąży, którego przyszła mama nie powinna bagatelizować. Pamiętaj, że leczenie niewydolnej szyjki możliwe jest na kilka różnych sposobów: metoda nieinwazyjna (pessaroterapia i farmakoterapia) oraz operacyjna założenie szwu okrężnego. Istnieją sytuacje, kiedy stosuje się leczenie łączone: pessar położniczy + szew okrężny + leczenie farmakologiczne.  Porozmawiaj ze swoim lekarzem o najlepszej metodzie leczenia dla Twojej ciąży. W przypadku akceptacji przez lekarza leczenia pessarem położniczym, pessar ten znajdziesz w ofercie sklepu dr Herbich.

Czytaj także:

• Pessar w ciąży — wszystko, co powinnaś o nim wiedzieć
• Jak wygląda szyjka macicy w ciąży — jak zapobiec skracaniu szyjki macicy?
• Rozwarcie szyjki macicy — co powinnaś wiedzieć

Celem treści zamieszczonych na www.drherbich.eu jest edukacja czytelniczek, która w zamierzeniu ma ułatwić im rozmowę z lekarzem. Zawarte w serwisie internetowym informacje nigdy nie mogą jednak zastąpić konsultacji lekarskiej. Nigdy też nie należy korzystać z zamieszczonych wskazówek bez zasięgnięcia porady lekarza. Właściciel strony www.drherbich.eu nie ponosi odpowiedzialności za żadne działania podjęte na podstawie zawartych na niej treści.