Dr n. med. M. Herbich
Autorytet w branży medycznej; ginekolog i położnik z wieloletnią praktyką medyczną w Polsce i w Niemczech; prekursor pessaroterapii w Polsce.
Kiedy podczas wizyty u lekarza dowiadujesz się, że cierpisz na obniżenie lub wypadanie narządów miednicy mniejszej masz dwie opcje – zastosować pessar, albo zdecydować się na operację chirurgiczną. Poniżej znajdziesz argumenty, które przemawiają za i przeciw poszczególnym sposobom leczenia oraz formularz, który pomoże Ci wybrać najlepszą dla Ciebie terapię.
Obniżenie i wypadanie narządów miednicy mniejszej można leczyć:
Leczenie zachowawcze obejmuje:
Leczenie operacyjne polega na chirurgicznej rekonstrukcji dna miednicy. Sposób kwalifikacji do operacji, techniki operowania oraz przebieg rekonwalescencji po operacji omówimy w dalszej części artykułu.
Pessaroterapia to nieoperacyjna metoda leczenia obniżenia lub wypadania narządów rodnych. Polega na tym, że lekarz umieszcza w pochwie pacjentki silikonową, miękką wkładkę – pessar. Podtrzymuje ona obniżające się lub wypadające narządy rodne. Jej kształt i rozmiar jest specjalnie dobrany do potrzeb pacjentki.
Pessar jest po raz pierwszy zakładany w gabinecie lekarskim, w czasie zwykłej wizyty. Jest to zupełnie bezbolesne. Następnie pacjentka zakłada i wyjmuje sobie pessar sama, w domu, choć nieliczne, szczególnie starsze kobiety, wolą, aby w gabinecie wykonał to lekarz.
Jeżeli pessar jest prawidłowo dobrany dolegliwości związane z nietrzymaniem moczu lub obniżeniem narządów miednicy mniejszej ustępują natychmiast po jego założeniu.
Kobiety, które noszą pessar mogą:
Co ważne, pessaroterapia może być stosowana przez każdą kobietę, bo jest nieinwazyjną metodą leczenia. Jedynym przeciwwskazaniem do zastosowania pessara jest stan zapalny pochwy.
Zalety pessaroterapii | Wady pessaroterapii |
---|---|
Eliminacja objawów natychmiast po założeniu pessara Kobieta może prowadzić normalny tryb życia natychmiast po założeniu pessara, dlatego pessaroterapia może zastąpić operację | Dodatkowe obowiązki związane z higieną pessara Pessar trzeba wyciągać, myć i ponownie zakładać co najmniej raz na 4 tygodnie |
Bezpieczeństwo stosowania Jeżeli pessar stosowany jest zgodnie z zaleceniami producenta oraz lekarza prowadzącego ryzyko wystąpienia komplikacji jest minimalne. Nawet jeżeli wystąpi powikłanie – np. w postaci infekcji bakteryjnej czy odleżyn – można je łatwo wyleczyć | Swoją rolę spełnia tylko dobrze dobrany pessar Zanim lekarz dobierze odpowiedni rodzaj i rozmiar pessara, czasami trzeba wypróbować pessar o innym rozmiarze lub inny model |
Brak konieczności pobytu w szpitalu Pessaroterapia to nieinwazyjna metoda leczenia więc nie wymaga pobytu w szpitalu, ani czasu na rekonwalescencję. Po raz pierwszy pessar jest zakładany przez lekarza w gabinecie. Następnie kobieta może to robić sama, w domu |
|
Pessaroterapia jest odwracalną metodą leczenia Pessar można w każdej chwili wyjąć | |
Noszenie pessara wzmacnia mięśnie dna miednicy U kobiet, u których narządy obniżone są w niewielkim stopniu noszenie pessara wzmacnia mięśnie dna miednicy. Niektóre kobiety mogą po pewnym czasie nawet zrezygnować z noszenia pessara.
|
Co przemawia za operacją rekonstrukcyjną dna miednicy?
Zaletą operacji uroginekologicznej, której celem jest leczenie zaburzeń statyki narządów rodnych jest to, że najczęściej skutecznie przywraca ona właściwą anatomię i funkcje narządów dna miednicy mniejszej.
Wady operacji rekonstrukcyjnej dna miednicy
Około 10-20% pacjentek, które przeszły operację:
Możliwe niepożądane skutki operacji – które występują od kilku miesięcy do 10 lat po operacji
Niepożądany skutek | Przykład | Częstość występowania |
---|---|---|
Wypadanie innego niż operowany organ dna miednicy mniejszej | Usunięcie macicy może skutkować wypadaniem pochwy | brak danych |
Nawrót obniżenia/wypadania narządów rodnych | Kobieta znowu zaczyna odczuwać objawy obniżenia lub wypadania macicy, pochwy czy pęcherza | Zdarza się to u około 20-30% pacjentek, które poddały się operacji |
Występowanie niepożądanych objawów, np. nietrzymania moczu | Pacjentki, którym przywrócono anatomiczne ułożenie wypadającej macicy, mogą zacząć u siebie obserwować wysiłkowe nietrzymanie moczu | Problemy z kontrolowaniem pęcherza przeciętnie występują u 10% pacjentek, które poddały się operacji . |
Źródło: Opracowanie własne na podstawie książki Prof. Grzegorza H. Bręborowicza „Ginekologia”, PZWL, Warszawa 2020
Skuteczność operacji rekonstrukcji dna miednicy zależy między innymi od rodzaju schorzenia i zastosowanych technik operacyjnych. Wyniki badań wskazują, że około 10-20 na 100 kobiet, które przeszły operacyjną korektę wypadania narządów rodnych, przechodzi drugą operację w ciągu 10 lat.
Szanse na sukces operacji mogą być większe, gdy kobieta przechodzi dwa zabiegi chirurgiczne podczas tej samej operacji — jeden w celu skorygowania wypadania, a drugi w celu zapobiegania problemom z nietrzymaniem moczu, które mogą wystąpić po operacji.
Wśród wad operacji wymienia się także:
Podjęcie decyzji o operacji uroginekologicznej powinna poprzedzać nie tylko kompleksowa diagnostyka, ale także uzyskanie Twojej świadomej zgody na proponowaną operację.
Lekarz powinien się upewnić, że:
Sposób przeprowadzania operacji rekonstrukcyjnej dna miednicy zależy zwykle od tego, które narządy obniżają się lub wypadają i jak bardzo jest to nasilone. Najogólniej, sposoby leczenia wypadania narządów dna miednicy można podzielić na:
Na czym polega? | U kogo się stosuje? | |
---|---|---|
Operacja z wykorzystaniem własnych tkanek kobiety | Operator wykonuje nacięcie w ścianie pochwy, a następnie usuwa luźną lub rozdartą tkankę w okolicy wypadającego narządu. Na koniec zszywa ściany pochwy, aby zapobiec nawrotowi wypadania. | Aktualnie jest to najczęściej stosowana technika prowadzenia operacji rekonstrukcyjnych dna miednicy. Przy tym sposobie operowania poziom nawrotów szacowany jest na 20-30%, w zależności od zastosowanej techniki operacyjnej. |
Operacje unoszące z zastosowaniem specjalnej siatki z polipropylenu | Siatka zastępuje zniszczone więzadła i przyczepy mięśni, bo wrasta w tkanki. Implanty wszczepia się przez pochwę za pomocą specjalnego zestawu narzędzi. Jedna część implantu podczepiana jest do okolicy szyjki macicy, a kolejne do dolnych brzegów pochwy i struktur kostno-więzadłowych. | Nie jest to obecnie technika pierwszego wyboru ze względu na często występujące powikłania. Stosuje się ją raczej u pacjentek, u których wystąpił nawrót ZSNR. |
Operacja obliteracyjna | Operator usuwa większość tkanki pochwy, zmniejszając tym światło pochwy i wejście do pochwy. Jeśli kobieta nadal ma macicę, lekarz pozostawia mały otwór, aby umożliwić odpływ płynu z macicy i pochwy, badanie ginekologiczne oraz możliwość pobierania cytologii. | Tylko u starszych pacjentek, które nie chcą już współżyć |
Operacje rekonstrukcyjne dna miednicy są wykonywane przez ginekologa lub urologa w szpitalu pod narkozą lub w znieczuleniu przewodowym.
Po zabiegu pacjentka:
Wyniki badań prowadzonych wśród użytkowniczek pessarów oraz kobiet, które poddały się operacji, potwierdzają, że choć zarówno leczenie zachowawcze ZSNR, jak i leczenie operacyjne mają swoje wady, obie metody leczenia dają dobre efekty.
W jednym z badań porównano efekty operacji i pessaroterapii po 24 miesiącach. Spośród 539 kobiet, które wzięły udział w badaniu 62% stosowało pessar, a 38% przeszło operację.
Po 24 miesiącach:
Choć operacja rekonstrukcyjna dna miednicy często skutkuje znaczącą poprawą jakości życia, wiąże się też z pobytem w szpitalu, długim okresem rekonwalescencji oraz możliwością nawrotów i powikłań.
Dlatego przed podjęciem decyzji o operacji zaleca się wypróbowanie leczenia zachowawczego, czyli pessaroterapii. U wielu kobiet, szczególnie tych, u których objawy wypadania narządów rodnych nie są jeszcze bardzo dokuczliwe leczenie zachowawcze się sprawdza – obniżenie narządów nie postępuje i kobieta nie czuje potrzeby operacji. U innych, po wypróbowaniu leczenia zachowawczego kobieta decyduje się na operację.
O czym powinnaś wiedzieć przed wyborem sposobu leczenia ZSNR
Argumenty za pessaroterapią | Odpowiedź | Argumenty za leczeniem operacyjnym | Odpowiedź |
---|---|---|---|
Objawy ZSNR nie są dla mnie bardzo uciążliwe | TAK/ NIE | Objawy ZSNR bardzo dokuczają mi na co dzień | TAK/ NIE |
Mam lekkie obniżenie lub obniżenie narządów i/lub nietrzymanie moczu | TAK/ NIE | Mam wypadanie macicy, pochwy, odbytu lub pęcherza moczowego | TAK/ NIE |
Nie mogę sobie pozwolić na prowadzenie spoczynkowego trybu życia przez 6-8 tygodni | TAK/ NIE | Mogę pozwolić sobie na spoczynkowy tryb życia w czasie rekonwalescencji TAK/NIE | TAK/ NIE |
Planuję jeszcze dzieci | TAK/ NIE | Nie planuję już dzieci | TAK/ NIE |
Mam przeciwwskazania do operacji chirurgicznej (nadciśnienie, wiek, itp.) | TAK/ NIE | Nie mam schorzeń towarzyszących, które byłyby przeciwwskazaniem do operacji | TAK/ NIE |
Nie próbowałam jeszcze pessaroterapii | TAK/ NIE | Próbowałam już pessaroterapii i nie sprawdziła się u mnie | TAK/ NIE |
Boje się powikłań pooperacyjnych | TAK/ NIE | Mam zaufanego lekarza, dlatego nie boję się powikłań pooperacyjnych | TAK/ NIE |
Jeżeli na większość powyższych pytań odpowiedziałaś TAK, zapytaj swojego lekarza o leczenie nieoperacyjne ZSNR. | Jeżeli na większość powyższych pytań odpowiedziałaś TAK, zapytaj swojego lekarza o leczenie operacyjne ZSNR. |
i https://bit.ly/3GAAb2C
ii https://www.informedhealth.org/surgery-for-pelvic-organ-prolapse.html#How-effective-is-surgery-for-uterine-prolapse
iii https://www.informedhealth.org/surgery-for-pelvic-organ-prolapse.html#How-effective-is-surgery-for-uterine-prolapse
iv Tamże
vi Lisa R. van der Vart, Astrid Vollebregt, Alfredo L. Milani; International Journal of Gynecology & Obstetrics; dos: 10.1111/1471-0528.16950
Celem treści zamieszczonych na www.drherbich.eu jest edukacja czytelniczek, która w zamierzeniu ma ułatwić im rozmowę z lekarzem. Zawarte w serwisie internetowym informacje nigdy nie mogą jednak zastąpić konsultacji lekarskiej. Nigdy też nie należy korzystać z zamieszczonych wskazówek bez zasięgnięcia porady lekarza. Właściciel strony www.drherbich.eu nie ponosi odpowiedzialności za żadne działania podjęte na podstawie zawartych na niej treści.
Dr Herbich sp. z o.o.
65-240 Zielona Góra
ul. Akademicka 17
Infolinia czynna pon. - pt. w godz. od 8:00 do 16:00