Rehabilitacja po usunięciu macicy - jak przebiega i na czym polega?

Dolegliwości po usunięciu macicy

Po usunięciu macicy możesz się spodziewać wystąpienia przemijających dolegliwości. Jakich? Część wiąże się z układem rodnym, część z przewodem pokarmowym lub moczowym. Histerektomia wpływa też na sferę emocjonalną.

• Wydzielina z pochwy. Do 6 tygodni po histerektomii możesz zauważyć wydzielinę z pochwy, niekiedy z krwią. Jest mniej obfita niż krew miesiączkowa. Jeśli jednak pojawi się krwawienie, bądź zobaczysz skrzepy krwi albo zapach wydzieliny stanie się wyrazisty, skontaktuj się ze swoim lekarzem.
• Menopauza. Jeżeli wraz z macicą zostaną Ci usunięte jajniki, po zabiegu pojawią się objawy menopauzy. Jakie? Mogą to być:
  uderzenia gorąca;
• pocenie się;
• płaczliwość;
• lęk.

Wówczas specjalista zaleci Ci przyjmowanie hormonalnej terapii zastępczej w formie tabletki, implantu lub zastrzyku.

• Zmiany w układzie pokarmowym i moczowym. Po zabiegu mogą pojawić się również zmiany w działaniu jelit lub pęcherza moczowego. Część kobiet zauważa pojawienie się zaparć lub zakażenia dróg moczowych. Nie martw się. Łatwo się je leczy. Możesz pomóc swoim jelitom i pęcherzowi przez picie dużej ilości płynów i jedzenie owoców, a w późniejszym okresie rehabilitacji także błonnika. W pierwszych dniach po zabiegu lekarz może zalecić Ci środki przeczyszczające, żeby uniknąć napinania się brzucha.
• Zmiany w sferze emocjonalnej to uczucie smutku i poczucie straty. Pierwsze dotyka szczególnie kobiety po usunięciu macicy dotkniętej rakiem. Niektóre kobiety, które wcześniej przechodzą menopauzę, doświadczają poczucia straty z faktu, że nie będą mogły mieć więcej dzieci. Część Pań po usunięciu macicy czuje się mniej kobieco niż przed operacją. Poważną komplikacją po histerektomii jest depresja. Jeśli smutek nie mija, a Ty gorzej sypiasz i masz coraz mniej energii, skontaktuj się ze swoim lekarzem. Depresję można skutecznie leczyć. 

Ból nóg po usunięciu macicy

Już w dniu operacji będziesz zachęcana do krótkiego spaceru i innych ćwiczeń ruchowych. Dlaczego? Ruch powoduje, że krew sprawniej krąży w naczyniach, zmniejszając tym samym ryzyko powikłań.

Jakie to powikłania? Jest nim powolny obieg krwi, który sprzyja tworzeniu się zakrzepów zarówno w nogach, jak i głębiej w miednicy. Konsekwencją jest żylna choroba zakrzepowo-zatorowa i ból nóg po usunięciu macicy. Niekiedy prowadzi to do dalszego przemieszczania się zakrzepów do płuc. Powikłanie to jest bardzo poważne. 

Jak zmniejszyć ryzyko zakrzepów? Na kilka sposobów, przez:

• powrót do ruchu tak wcześnie, jak lekarz Ci na to pozwoli;
• wykonywanie ćwiczeń, również na leżąco, zaleconych przez fizjoterapeutę np. przez kręcenie nogą kółek, zginanie i prostowanie. Szczegóły znajdziesz w dalszej części artykułu;
• przyjmowanie leków rozrzedzających krew (które nie dopuszczają do tworzenia się zakrzepów) np. heparyny. To dobre rozwiązanie dla kobiet, które borykają się z innymi schorzeniami lub mają nadwagę albo są otyłe;
• stosowanie specjalnych pończoch uciskowych. Ucisk jest największy w stopie, potem się zmniejsza. Tym samym krew szybciej wraca do serca, a ryzyko choroby zakrzepowo-zatorowej maleje.

Jak długo boli brzuch po usunięciu macicy?

Z pewnością zapytasz, jak długo boli brzuch po usunięciu macicy. Ból i dyskomfort w dolnej części brzucha są największe przez kilka dni po operacji. Zarówno w szpitalu jak i przy wypisie otrzymasz leki przeciwbólowe. Wiedz, że środki zawierające kodeinę i dihydrokodeinę niekiedy powodują senność i zaparcia. Żeby im zapobiec, staraj się zjeść dodatkową porcję owoców.

Pamiętaj, że leki przeciwbólowe nie są złem koniecznym. Wręcz przeciwnie - pomogą Ci wcześniej wstać z łóżka i wrócić do aktywności. To z kolei przyspieszy okres rekonwalescencji po usunięciu macicy i zapobiegnie tworzeniu się zakrzepów w nogach i płucach. 

Blizna po usunięciu macicy

Histerektomia przezbrzuszna odbywa się zazwyczaj przez cięcie o długości ok. 10 cm. Może biegnąć poziomo wzdłuż linii włosów łonowych lub pionowo od pępka w dół. Efektem jest blizna po usunięciu macicy, którą widać na zewnątrz. Może Cię to zaskoczyć, ale również wewnątrz brzucha zakłada się szwy.

Szwy założone w pochwie są rozpuszczalne, co oznacza, że nie jest konieczna dodatkowa wizyta, żeby je usunąć. Części szwu lub cały szew wypada w ciągu kilku dni do kilku tygodni. Nie obawiaj się, to zupełnie normalne. 

Rehabilitacja po usunięciu macicy - zalecenia przy rekonwalescencji po histerektomii

Długość rehabilitacji po usunięciu macicy zależy od rodzaju operacji. Jakie są rodzaje hiterektomii? Przeprowadza się histerektomię waginalną, przezbrzuszną i laparoskopową, a w niektórych ośrodkach również robotyczną. 

Najmniej inwazyjną i najkorzystniejszą metodą jest histerektomia waginalna (wykonywana przez pochwę). Wiąże się z mniejszym bólem i mniejszym ryzykiem powikłań. Nie zostawia też blizn na ciele. W tym przypadku i czas trwania operacji i hospitalizacji jest najkrótszy. Pacjentka jest wypisywana ze szpitala w 1. lub 2. dobie po operacji. Rekonwalescencja po histerektomii waginalnej jest krótka, do pełnej aktywności można wrócić już po dwóch tygodniach.

Najstarszą metodą usunięcia macicy jest histerektomia klasyczna, inaczej przezbrzuszna, która wymaga przecięcia brzucha. Najczęściej odbywa się w narkozie, znieczuleniu ogólnym. Jest najdłuższa, wiąże się też z większą utratą krwi i grozi największą liczbą powikłań. Dlatego też pacjentka wypisywana jest ze szpitala dopiero w 4. lub 5. dobie. Rekonwalescencja trwa 4-6 tygodni. Ten rodzaj operacji przeprowadza się u kobiet z zaawansowanymi zmianami nowotworowymi. 

W przypadku zmian nienowotworowych lekarz często wybiera metodę laparoskopową. Wymaga jedynie kilku niewielkich nacięć. Podobnie jak w przypadku operacji waginalnej okres rekonwalescencji jest krótki. 

Ogólne zasady rekonwalescencji po usunięciu macicy:

• już w szpitalu jak najszybciej wstawaj i wykonuj ćwiczenia zalecone przez fizjoterapeutę;
• nie podnoś ciężkich przedmiotów (powyżej 4,5 kg);
• nie uprawiaj seksu;
• używaj podpasek lub wkładek higienicznych, nie tamponów;
• możesz brać prysznic, unikaj kąpieli;
• do sportu wróć po 4-6 tygodni od operacji;
• jeśli jesteś kierowcą, możesz zacząć prowadzić po kilku dniach (w przypadku usunięciu macicy drogą pochwową lub laparoskopową) albo co najmniej 2 tygodniach (po histerektomii przezbrzusznej);
• do pracy wróć po minimum 3-6 tygodniach.

Jak spać po usunięciu macicy?

Sen jest istotny po dużych operacjach, w tym po usunięciu macicy, ponieważ sprzyja gojeniu się ran i rekonwalescencji. Problemy ze snem mogą utrzymywać się do 3 tygodni po zabiegu. Ich źródłem może być ból (samej rany jak i dolnej części pleców), nudności, gazy i kaszel. U kobiet, u których oprócz macicy usunięto też jajniki, wynikają także z przyspieszonej menopauzy. Narastają z wiekiem i są bardziej nasilone przy histerektomii brzusznej. 

Jak zatem spać po usunięciu macicy? Lekarze wyróżniają dwie najlepsze pozycje do spania po histerektomii. Żadna z nich nie wymaga szczególnego sprzętu, jedynie kilku poduszek. Oto one:

• pozycja na plecach, naturalna, która jest zalecana po wielu operacjach. Trzymaj ręce wzdłuż ciała. Jedną poduszkę umieść pod głową i szyją, a drugą - pod kolanami, tak żeby odciążyć plecy;
• pozycja na boku z podparciem. W tym przypadku włóż jedną poduszkę między nogi a drugą wzdłuż tułowia. Ta ostatnia podtrzyma górną część ciała i jednocześnie zapobiegnie rozciąganiu się dolnej części brzucha. Równie ważna jest trzecia poduszka, którą umieść pod głową i szyją.

Uzgodnij z lekarzem, która pozycja będzie lepsza dla Ciebie. Zapoznaj się z ogólnymi zasadami higieny snu, żeby polepszyć jego jakość. 

Czy dopuszcza się pozycję na brzuchu po usunięciu macicy? Musisz poczekać do końca rehabilitacji, czyli od 4 do 8 tygodni. 

Czego nie wolno robić po usunięciu macicy?

Będziesz mogła robić wszystko, ale dopiero po okresie rekonwalescencji, który trwa 4 do 8 tygodni. Wcześniej:

• nie wolno Ci prowadzić samochodu do czasu aż będziesz mogła bez problemu użyć pedału hamowania, a pas bezpieczeństwa nie będzie powodował dyskomfortu;
• unikaj uprawiania sportu. Oczywiście możesz spacerować, a po zagojeniu się ran również pływać;
• niedozwolone jest podnoszenie ciężarów większych niż 4,5 kg. Nawet przy lżejszych zawsze uginaj kolana i prostuj tułów;
• nie uprawiaj seksu do czasu zagojenia się ran i ustania wydzieliny z pochwy. Trwa to zazwyczaj 4 do 6 tygodni;
• rzuć palenie. Zmniejszy to ryzyko powikłań po narkozie czy zakażenia rany, a także przyspieszy rekonwalescencję. Możesz skorzystać z różnych form nikotynowej terapii zastępczej. 

Czy można jeździć na rowerze po usunięciu macicy?

Każda kobieta po histerektomii wraca do formy w swoim tempie. Jednak już tego samego dnia możesz wstawać i chodzić np. do toalety. Po powrocie do domu masz zielone światło, żeby spacerować, z każdym dniem na coraz dłuższych dystansach. Rób to stopniowo, nigdy wbrew komfortowi. Część kobiet po 2-3 tygodniach od operacji jest w stanie chodzić przez 30-60 minut dziennie. Idealnym ćwiczeniem jest również pływanie. Warunkiem ruchu po usunięciu macicy jest ustanie wydzieliny z pochwy.

Jakie są zalecenia po usunięciu macicy dla innych sportów? Po 6 tygodniach spacerów będziesz mogła wskoczyć na rower. Nieco więcej czasu będzie musiało upłynąć, zanim wrócisz do sportów kontaktowych (np. koszykówki czy siatkówki). 

Zestaw ćwiczeń po usunięciu macicy

Ćwiczenia po operacji ginekologicznej to trening mięśni dna miednicy. Mięśnie te utrzymują organy we właściwym położeniu, zamykają pęcherz moczowy i jelito grube (zapobiegając tym samym nietrzymaniu moczu lub kału) oraz poprawiają satysfakcję z seksu. Warto o nie dbać. Wiemy, jakie jest ich funkcja, ale jak je wyczuć? Wyobraź sobie, że powstrzymujesz się od wypuszczenia gazów albo że ściskasz wnętrze pochwy. Jeśli robisz to dobrze, poczujesz, że mięśnie podnoszą się i kurczą. 

Zestaw ćwiczeń po usunięciu macicy - ćwicz krótkie i długie ściskania:

• krótkie to napięcie mięśni dna miednicy przez 1 sekundę i rozluźnienie;
• długie to napięcie mięśni przez kilka-kilkanaście sekund, po czym rozluźnienie.

Zwiększaj stopniowo ich liczbę i długość. Celem jest 10 długich ściskań po 10 sekund każdy, a potem 10 krótkich. 

Zasady ćwiczeń mięśni dna miednicy:

• wykonuj je co najmniej 3 razy dziennie i dodatkowo przed dźwiganiem, kasłaniem lub kichaniem;
• przypomnieniem może być np. mycie zębów lub przerwy reklamowe w telewizji;
• na początku leż lub siedź, następnie staraj się ćwiczenia wykonywać na stojąco;
• w trakcie ćwiczeń oddychaj normalnie.

Równie ważne jak trening mięśni dna miednicy są:

• ćwiczenia oddechowe, tak proste jak: leżenie tyłem z ugiętymi kolanami, wdech nosem, wydech ustami;
• jeszcze w szpitalu proste ćwiczenia np. zginanie i prostowanie w stawach kolanowych, krążenie stóp;
• ćwiczenia kończyn, aby zapobiec powikłaniom zakrzepowo-zatorowym np. leżenie tyłem z kończynami dolnymi wyprostowanymi. Wykonuj ruch zginania i prostowania palców stóp.

Nieco inne są ćwiczenia dla kobiet po operacjach przezpochwowych i brzusznych. W celu dobrania dostosowanego do Twojej kondycji zestawu ćwiczeń porozmawiaj z fizjoterapeutą. 

Zasiłek rehabilitacyjny po usunięciu macicy

Moment powrotu do pracy zależy:

• od Twojego samopoczucia,
• od tego, jaką pracę wykonujesz;
• od wymiaru pracy;
• oraz od sposobu dojazdu do i z pracy.

W przypadku pracy wymagającej dźwigania będziesz musiała poczekać od 6 do 8 tygodni. W innych zawodach, o ile nie doświadczasz powikłań po operacji, czas będzie krótszy, około 3-4 tygodni. 

Pamiętaj, że moment powrotu do pracy to Twoja decyzja. Niekiedy okres ten wydłuża się i kobieta przechodzi na zasiłek rehabilitacyjny po usunięciu macicy. Jakie są warunki przyznania tego świadczenia? Należy spełnić następujące warunki:

• wyczerpałaś okres pobierania zasiłku chorobowego, czyli 182 dni;
• oraz w dalszym ciągu jesteś niezdolna do pracy lub starasz się o rentę z tytułu niezdolności do pracy;
• i dalsze leczenie bądź rehabilitacja dają nadzieję na odzyskanie dawnej zdolności do pracy.

Świadczenie przysługuje na maksymalnie 12 miesięcy. Przyznaje je lekarz orzecznik ZUS. Udaj się wcześniej do swojego lekarza prowadzącego po zaświadczenie lekarskie OL-9 oraz dokumentację medyczną. Całość złóż w oddziale ZUS najlepiej na 4-6 tygodni przed końcem okresu zasiłkowego (182 dni). 

Sanatorium po usunięciu macicy

Po operacjach ginekologicznych zaleca się leczenie balneoklimatyczne. Istotne są właściwości lecznicze klimatu oraz walory krajobrazowe, ale nie tylko. W sanatorium stosuje się naturalne środki (np. wody mineralne) w postaci płynów, kąpieli, okładów i inhalacji. Lekarz zaproponuje:

• zabiegi borowinowe, zwłaszcza w przypadku zrostów;
• zabiegi solankowe;
• kąpiele siarczkowo-siarkowodorowe, które m.in. pobudzają przemianę materii.

Pobyt w sanatorium ma na celu przyspieszenie procesu gojenia się ran oraz skrócenie okresu absencji w pracy. Pomaga w tym również kinezyterapia. Warto starać się o skierowanie już w przeciągu 4-6 tygodni po operacji. Przykładem sanatorium po usunięciu macicy jest Busko Zdrój, Ciechocinek, Duszniki Zdrój, Cieplice Śląskie Zdrój, Połczyn Zdrój, Świnoujście i Świeradów Zdrój.

Jesteś już po zabiegu histerektomii. Rekonwalescencja nie jest łatwa, ale opiera się na kilku prostych zasadach. Stosuj się do naszych zaleceń po usunięciu macicy, a dojdziesz do dawnej sprawności. 

Celem treści zamieszczonych na www.drherbich.eu jest edukacja czytelniczek, która w zamierzeniu ma ułatwić im rozmowę z lekarzem. Zawarte w serwisie internetowym informacje nigdy nie mogą jednak zastąpić konsultacji lekarskiej. Nigdy też nie należy korzystać z zamieszczonych wskazówek bez zasięgnięcia porady lekarza. Właściciel strony www.drherbich.eu nie ponosi odpowiedzialności za żadne działania podjęte na podstawie zawartych na niej treści.