Co jest najważniejsze w higienie intymnej?

Najważniejsze w higienie intymnej pochwy jest utrzymanie prawidłowego, czyli lekko kwaśnego, pH pochwy. Powinno ono oscylować między 3,8-4,5. Takie środowisko pochwy w naturalny sposób chroni przed infekcjami, bo sprzyja równowadze bakteryjnej.

Kiedy pH pochwy staje się zasadowe, szkodliwe drobnoustroje, które dostają się do pochwy – bakterie, wirusy i grzyby – trafiają na środowisko, które sprzyja ich rozwojowi i zaczynają przeważać liczebnie nad „dobrymi” bakteriami, które w naturalny sposób bytują w zdrowej pochwie. Wtedy kobiety zaczynają odczuwać objawy infekcji, takie jak podrażnienie, swędzenie, ból i brzydki zapach z pochwy. W przypadku podejrzenia infekcji intymnej, takich jak bakteryjna waginoza czy grzybica, niezwłocznie skonsultuj się z lekarzem, aby uzyskać właściwą diagnozę i leczenie.

Żeby do tego nie dopuścić, należy troszczyć się o prawidłowe pH pochwy. Sprzyja temu odpowiednia higiena intymna – chodzi o to, żeby była ona wystarczająca, ale nie nadmierna. Wrogiem naturalnego pH jest mycie pochwy wewnątrz oraz substancje chemiczne, takie jak środki zapachowe i antybakteryjne, stosowane do mycia okolic pochwy. 

Miewasz nawracające infekcje intymne bakteryjne lub grzybicze? Nawracające infekcje intymne, bakteryjne lub grzybicze, mogą mieć różne przyczyny, takie jak nieprawidłowa higiena, zmiany hormonalne czy stosowanie pessara.

Higiena z założonym pessarem:
Użytkowniczki pessarów powinny być szczególnie czujne, ponieważ urządzenie może wpływać na florę bakteryjną pochwy, zwiększając ryzyko infekcji. Skonsultuj się z lekarzem, aby ustalić przyczynę i odpowiednie leczenie [3].

Prawidłowa higiena intymna – zasady

Mycie

1. Okolice pochwy i sromu codziennie myj ciepłą wodą i delikatnymi środkami przeznaczonymi specjalnie do higieny intymnej o pH 3.8–4.5 [2]. Poza dniami, w których jest upał, menstruujesz, albo uprawiasz sport, nie podmywaj się jednak więcej niż 1-2 razy dziennie. Zbyt częste mycie okolic intymnych wysusza skórę, co może zwiększyć ryzyko wystąpienia infekcji intymnej [2]. Przed użyciem nowych środków do higieny intymnej skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, aby wykluczyć reakcje alergiczne lub podrażnienia [2, 3].
2. Do higieny okolic intymnych nie używaj perfumowanych mydeł, żeli, ani środków antyseptycznych, ponieważ mogą one zaburzać równowagę bakteryjną i pH w pochwie oraz powodować podrażnienia [2, 3]. Nie stosuj pachnących chusteczek nawilżanych ani dezodorantów dopochwowych.
3. Nie myj pochwy wewnątrz – oczyści się ona sama przy pomocy naturalnych wydzielin. Irygacje pochwy stosuj wyłącznie na wyraźne zalecenie lekarza [3].
4. Do mycia pochwy i sromu nie używaj gąbek, bo gromadzą one na swojej powierzchni drobnoustroje [2]5.
5. Po skorzystaniu z toalety, wycieraj się od przodu do tyłu – nigdy odwrotnie – lub przepłukuj okolice sromu ciepłą wodą [3].

Higiena z założonym pessarem:
Użytkowniczki pessarów powinny myć okolice intymne 1–2 razy dziennie, bez wyjmowania i ponownego wkładania pessara, aby zminimalizować ryzyko podrażnień lub infekcji. Pessar może zazwyczaj pozostać założony w pochwie od 1 do 4 tygodni, pod warunkiem przestrzegania zasad higieny zewnętrznej, ale użytkowniczki powinny skonsultować się z lekarzem w sprawie harmonogramu usuwania, czyszczenia lub wymiany pessara. Przy wyborze nowych środków do higieny intymnej należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, ponieważ nieodpowiednie produkty mogą zwiększyć ryzyko podrażnień wokół pessara [2, 3, 7].

Ubranie

1. Noś bawełniane figi, bo bawełna lepiej przepuszcza powietrze i pochłania wilgoć niż materiały syntetyczne. Dla użytkowniczek pessarów, szczególnie typu grzybkowego, które mogą w niektórych przypadkach stykać się z bielizną, jest to ważne, aby zminimalizować ryzyko podrażnień lub infekcji w okolicy intymnej  [3]. 
2. Jeżeli masz dużo wydzieliny pochwowej, zmieniaj bieliznę nawet dwa razy dziennie. Chodzi o to, żeby nie siedzieć długo w wilgotnej bieliźnie. 
3. Poza dniami, w których menstruujesz, unikaj noszenia wkładek higienicznych. Jeżeli zdecydujesz się na ich stosowanie, wybierz wkładki bawełniane, bezzapachowe i bardzo często je zmieniaj.
4. Pierz bieliznę oddzielnie, w delikatnych detergentach.
5. Nie noś obcisłej odzieży – bielizny, spodni, gorsetów, ani pasów wyszczuplających.  
6. Unikaj obcisłej bielizny nocnej. Rozważ spanie bez bielizny.

Jak dbać o higienę intymną podczas miesiączki

1. W czasie menstruacji często zmieniaj podpaski lub tampony (co 3–4 godziny) [5]. Jeżeli używasz kubeczka menstruacyjnego, często go myj, zgodnie z zaleceniami producenta. Długotrwałe stosowanie tamponów lub niewłaściwie czyszczonych kubeczków menstruacyjnych może zwiększyć ryzyko infekcji, w tym zespołu wstrząsu toksycznego (TSS) [5]. W razie objawów takich jak gorączka, wysypka lub osłabienie, niezwłocznie skonsultuj się z lekarzem.
2. Podczas miesiączki myj okolice pochwy i sromu kilka razy dziennie przy użyciu ciepłej wody i łagodnego środka myjącego o pH 3.8–4.5, ale unikaj nadmiernego mycia, które może zaburzyć pH pochwy [2]. Jeżeli to możliwe, rób to przy każdej zmianie podpaski lub tamponu.

Higiena z założonym pessarem

Użytkowniczki pessarów powinny skonsultować się z lekarzem w sprawie higieny podczas menstruacji, ponieważ niektóre pessary (np. kulkowe, kostkowe) mogą wymagać usunięcia lub specjalnego czyszczenia w tym okresie. Regularne mycie okolic intymnych podczas menstruacji jest szczególnie ważne, aby zminimalizować ryzyko infekcji związanych z wyrobem [5, 7].

Jak dbać o higienę intymną przed i po stosunku

1.  Przed stosunkiem płciowym umyj okolice pochwy ciepłą wodą i łagodnym środkiem myjącym o odpowiednim pH (3.8–4.5), aby zminimalizować ryzyko infekcji [2]. Po stosunku płciowym oddaj mocz. Zmniejsza to ryzyko wystąpienia  infekcji dróg moczowych [3].
2. Używaj prezerwatyw za każdym razem, gdy uprawiasz seks. To ważne, bo niektóre bakterie i wirusy mogą dostać się do pochwy podczas stosunku płciowego, a prezerwatywa pomaga temu zapobiec i zmniejsza ryzyko chorób przenoszonych drogą płciową [3].
3. Do chorób przenoszonych drogą płciową należą między innymi:
   • chlamydia,
   • rzeżączka,
   • opryszczka narządów płciowych,
   • brodawki narządów płciowych,
   • kiła,
   • HIV.

Higiena intymna z założonym pessarem

Użytkowniczki pessarów pierścieniowych grubych lub, w niektórych przypadkach, talerzowych, które mogą pozostać założone w pochwie podczas stosunku, powinny przed stosunkiem umyć okolice intymne wodą i łagodnym środkiem myjącym o odpowiednim pH (3.8–4.5). Po stosunku należy oddać mocz, aby zminimalizować ryzyko infekcji dróg moczowych, oraz sprawdzić, czy pessary są prawidłowo umieszczone. Użytkowniczki innych rodzajów pessarów (np. kulkowe, kostkowe) powinny usunąć urządzenie przed stosunkiem i zadbać o higienę przed ponownym założeniem. W razie jakichkolwiek wątpliwości, skonsultuj się z lekarzem, aby zapewnić bezpieczeństwo i komfort użytkowania urządzenia [3, 7].

Jakie środki do higieny okolic intymnych stosować?

Zastanawiasz się, które płyny do higieny intymnej wybrać? Warto to dobrze przemyśleć i przed użyciem sprawdzić skład produktów, których będziesz używać, bo wszystko, co wykorzystasz do mycia, może się łatwo dostać do bardzo wrażliwej pochwy. Niepożądane substancje mogą powodować wysuszenie i podrażnienie miejsc intymnych oraz zaburzać naturalne pH.

Do mycia pochwy i jej okolic stosuj wyłącznie żele i płyny specjalnie przeznaczone do higieny intymnej, które:

• zostały przetestowane dermatologicznie,
• zawierają kwas mlekowy, który wspomaga rozwój naturalnej flory bakteryjnej, i/lub wyciągi z ziół,
• nie uczulają,
• nie zawierają sztucznych zapachowych substancji,
• nie zawierają SLS i SLES,
• nie zawierają parabenów. 

Dobry produkt do higieny intymnej powinien być dopasowany do potrzeb kobiety, a zmieniają się one wraz z wiekiem. Na przykład, kobiety w ciąży potrzebują szczególnej ochrony przed szkodliwymi mikroorganizmami i mogą być szczególnie wrażliwe na sztuczne substancje, a kobiety po 50 roku życia powinny dbać o nawilżenie i regenerację tkanek pochwy.

Upławy to norma

Pamiętaj, że normalna wydzielina pochwowa jest fizjologią, która sprzyja Twojemu zdrowiu i nie należy starać się jej pozbyć przesadnymi zabiegami higienicznymi [1].

Higiena z założonym pessarem
Użytkowniczki pessarów mogą zauważyć zwiększoną ilość wydzieliny, co jest normalne, ale wszelkie zmiany w kolorze, zapachu lub konsystencji wymagają konsultacji lekarskiej, ponieważ mogą wskazywać na infekcję związaną z wyrobem [1].

Co to jest zdrowa wydzielina pochwowa? 
To śluz, który jest wytwarzany przez szyjkę macicy specjalnie po to, żeby w naturalny sposób oczyszczać pochwę. Charakter i ilość wydzieliny z pochwy zmienia się w trakcie cyklu miesiączkowego. W czasie owulacji wydzieliny jest więcej i staje się ona rozciągliwa, jak surowe białko jaja. Możesz odczuwać nieprzyjemną wilgoć, która jest fizjologiczna. Nic jednak nie powinno Cię boleć ani swędzieć. Zdrowa wydzielina nie ma też silnego zapachu ani koloru. 

Pamiętaj, że normalna wydzielina pochwowa jest fizjologią, która sprzyja Twojemu zdrowiu i nie należy starać się jej pozbyć przesadnymi zabiegami higienicznymi. 

Kiedy wydzielina z pochwy powinna Cię skłonić do wizyty u lekarza?

• Jeśli zauważysz w niej zmiany, na przykład zmieni się jej kolor lub zapach, w porównaniu do tych, jakie zwykle u siebie obserwujesz.
• Kiedy wydzielina z pochwy brzydko pachnie/ cuchnie.
• Gdy niepokojącej wydzielinie towarzyszy swędzenie czy bolesność okolic intymnych.

Jak wyeliminować brzydki zapach z pochwy?

Zdrowa pochwa ma zapach, który zmienia się w czasie cyklu menstruacyjnego. W zależności od dnia cyklu może on być lekko kwaśny, słodkawy, albo metaliczny. Żaden z nich nie powinien być powodem do niepokoju i nie należy z nim walczyć, bo jest czymś naturalnym. 

Nigdy nie próbuj pozbyć się brzydkiego zapachu z pochwy przy pomocy silnych płynów do mycia lub dezodorantów pochwowych, ani nie myj pochwy wewnątrz. Te działania przyczyniają się do wyeliminowania zdrowych bakterii, bytujących w pochwie, jeszcze zaostrzając ewentualną infekcję. Innymi słowy, nadmierna higiena może nasilać nieprzyjemny zapach z pochwy, a nie eliminować go. 

Twoją uwagę powinien zwrócić brzydki, rybi zapach z pochwy, który może być objawem infekcji bakteryjnej pochwy [3].

Higienia z założonym pessarem:
Użytkowniczki pessarów powinny być szczególnie czujne na brzydki, rybi zapach, ponieważ urządzenie może wpływać na florę bakteryjną pochwy, zwiększając ryzyko infekcji. W takich przypadkach należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem [3].

Higiena intymna po 50 roku życia

Częstym problemem u kobiet po menopauzie jest suchość pochwy. Wynika ona z naturalnego spadku poziomu estrogenów podczas menopauzy. Tkanki pochwy stają się wtedy cieńsze i łatwiej ulegają podrażnieniom. Jeżeli cierpisz na suchość pochwy, skonsultuj się ze swoim lekarzem, który być może zaleci stosowanie globulek nawilżających [4].

Higiena z założonym pessarem:
Użytkowniczki pessarów powinny szczególnie omówić z lekarzem stosowanie preparatów nawilżających, aby zapewnić komfort i bezpieczeństwo użytkowania urządzenia, ponieważ suchość pochwy może zwiększać ryzyko podrażnień związanych z wyrobem [4].

Higiena intymna po 50 roku życia – 3 najważniejsze zasady

1. Co kilka dni stosuj środki do nawilżania pochwy, najlepiej takie, które zaleci Ci lekarz.
2. Poproś lekarza o zalecenie kremów, czopków lub wkładek z estrogenem, które ułatwią regenerację komórek pochwy.
3. Przed stosunkiem stosuj środki nawilżające.

Higiena intymna a depilacja

Jeżeli sądzisz, że usuwanie włosów z miejsc intymnych jest potrzebne dla dobra higieny, warto wiedzieć, że większość lekarzy uważa, że nie ma ku temu medycznych ani higienicznych wskazań. Co więcej, obecność włosów łonowych zmniejsza ryzyko infekcji grzybiczych i bakteryjnych [6]. 

Według lekarzy z Mayo Clinic usuwanie włosów łonowych sprzyja infekcjom bakteryjnym, zwiększa ryzyko zarażenia lub przenoszenia infekcji wirusowych, takich jak opryszczka zwykła lub HPV, z powodu skaleczeń lub podrażnień, które sprawiają, że skóra jest bardziej na nie podatna. Inne niechciane rezultaty usuwania włosów łonowych obejmują, między innymi:

• swędzenie narządów płciowych,
• otarcia i skaleczenia,
• wrastające włoski i guzki. 

Na pewno więc miejscowa depilacja, bez uwzględnienia warg sromowych bardziej sprzyja zdrowiu intymnemu niż depilacja całkowita. 

Higiena z założonym pessarem:
Dla użytkowniczek pessarów unikanie całkowitej depilacji może pomóc zminimalizować podrażnienia w okolicy intymnej, które mogą wpływać na komfort noszenia urządzenia [6].

[1] Morison, L. A., et al. (2021). "Vaginal Microbiome and pH: Implications for Women’s Health." Journal of Women’s Health, 30(4), 456–464.
[2] Chen, Y., et al. (2021). "Impact of Hygiene Products on Vaginal Health: A Review." International Urogynecology Journal, 32(7), 1893–1901.
[3] Fashemi, B., et al. (2022). "Preventing Vaginal Infections: Hygiene and Sexual Practices." Obstetrics and Gynecology Clinics of North America, 49(2), 321–335.
[4]  Anderson, D. J., et al. (2023). "Post-Menopausal Vaginal Health: Hygiene and Treatment Options." Menopause, 30(5), 512–520.
[5] Ross, A., et al. (2022). "Menstrual Hygiene and Infection Risk: A Systematic Review." American Journal of Obstetrics and Gynecology, 226(3), 387–395.
[6] Marnach, M. L. (2021). "Pubic Hair Removal and Infection Risk: Clinical Insights." Mayo Clinic Proceedings, 96(8), 2150–2156.
[7] Storey, M., et al. (2023). "Pessary Use and Sexual Activity: Patient Considerations and Outcomes." Urogynecology, 29(6), 543–551.
[8] Abdulaziz, M., et al. (2021). "Pessary Management and Complications: A Clinical Review." International Urogynecology Journal, 32(10), 2657–2666.

Czytaj dalej:

• Niepokojące objawy ginekologiczne — co mogą oznaczać?
• Profilaktyka ginekologiczna — dlaczego jest ważna?
• Jak dobrać pessar do schorzenia?
• Jak myć i dezynfekować pessar?

Celem treści zamieszczonych na www.drherbich.eu jest edukacja czytelniczek, która w zamierzeniu ma ułatwić im rozmowę z lekarzem. Zawarte w serwisie internetowym informacje nigdy nie mogą jednak zastąpić konsultacji lekarskiej. Nigdy też nie należy korzystać z zamieszczonych wskazówek bez zasięgnięcia porady lekarza. Właściciel strony www.drherbich.eu nie ponosi odpowiedzialności za żadne działania podjęte na podstawie zawartych na niej treści.