Życie bez macicy - jak wygląda życie bez macicy?

Dlaczego i z jakiego powodu wykonywane są zabiegi usunięcia macicy?

Usunięcie macicy (histerektomię) wykonuje się z następujących powodów:

Mięśniaki macicy 

Mięśniaki macicy to nienowotworowe zmiany umiejscowione w mięśniowej ścianie macicy, które dotyczą nawet 60% kobiet. Mięśniaki  zwykle nie są niebezpieczne, ale warto je wcześnie wykryć. Pozwala to uniknąć wielu zdrowotnych komplikacji. Są to guzy, od wielkości ziarna grochu do kilkunastocentymetrowej zmiany. Najczęściej jest ich więcej niż jedna.

Jakie są konsekwencje posiadania takich guzów? Nie zagrażają one życiu, ale mogą obniżać jego jakość. Poza tym negatywnie wpływają na płodność.

Tylko 40% kobiet z mięśniakami odczuwa jakiekolwiek objawy. Rodzaj i intensywność objawów zależy od ich wielkości i tego, gdzie dokładnie się znajdują. Liczne, ale małe zmiany, mogą być nieodczuwalne przez całe życie kobiety.

Potencjalne objawy to obfite, nieregularne miesiączki, które nieraz skutkują anemią. Inne symptomy obejmują ból w okolicy podbrzusza, częstsze oddawanie moczu i parcie na mocz oraz zaparcia.

U niektórych kobiet objawy te występują w takim nasileniu, że negatywnie wpływa to na jakość ich życia. Wiele z nich musi mierzyć się z niepłodnością. U tych z nich, które planują potomstwo, wykonuje się miomektomię. Polega ona na wyłuszczeniu mięśniaków.

Niechirurgiczną, skuteczną i bezpieczną metodą leczenia jest embolizacja naczyń. Spośród wszystkich metod leczenia mięśniaków ta jest najmniej inwazyjna. Zamyka ona dopływ krwi do mięśniaków, dzięki czemu znacząco je zmniejsza. Embolizacja naczyń trwa od 1 do 3 godzin. Przeciętnie już po 2 dniach można opuścić szpital.  

Czy wszystkie mięśniaki należy leczyć? Nie. Należy zmniejszyć lub usunąć tylko te, która dają objawy negatywnie wpływające na życie kobiety.
Usunięcie macicy często zaleca się u kobiet, które nie planują ciąży lub są już po menopauzie. Leki zmniejszające objętość mięśniaków mogą jedynie złagodzić objawy lub przygotować do operacji. Należy pamiętać, że jedyną metodą, która całkowicie i trwale usuwa mięśniaki macicy, jest usunięcie macicy.

Kiedy usunięcie macicy jest konieczne z medycznego punktu widzenia? W sytuacji, kiedy masz dużą liczbę mięśniaków, których nie można usunąć metodą wyłuszczenia, a prowadzą one do krwawień poza miesiączkami lub mięśniaki są duże i niszczą mięsień macicy. 

Obfite nieprawidłowe krwawienia z macicy.

Mogą wynikać ze zmian hormonalnych, czyli braku równowagi między estrogenem a progesteronem. Mogą być również skutkiem infekcji, spowodowanej chorobami wenerycznymi, irygacją pochwy, stosunkiem seksualnym lub zapaleniem narządów miednicy mniejszej. Ostatnia przyczyna nieprawidłowych krwawień z macicy to rak endometrium. Obfite, przedłużające się krwawienie często skutkuje anemią. 

Zaburzenie statyki narządu rodnego

Zaburzenia statyki narządu rodnego to obniżenie się macicy w dół, do pochwy lub wypadnięcie macicy na zewnątrz przed srom. Przyczyny są różne. Macica początkowo się obniża do pochwy (początkowo nie zawsze dając objawy). Wypadanie macicy lub obniżenie macicy występuje najczęściej u kobiet, które miały wiele porodów drogami natury (przez pochwę). Może się również zdarzyć po menopauzie lub na skutek otyłości.  
Jakie są objawy? Pacjentki skarżą się na problemy z oddawaniem moczu i stolca, uczucie parcia i pełności w kroczu oraz bolesność podczas stosunków płciowych. Wczesne podjęcie leczenia (pessaroterapia oraz ćwiczenia mięśni Kegla) może zmniejszyć objawy. W ostateczności usuwa się macicę.

Kiedy operacja usunięcia macicy jest konieczna z medycznego punktu widzenia? Gdy występują zaburzenia statyki narządów płciowych w stopniu tak zaawansowanym, że zaburza to życie kobiety, a nieskuteczne są inne metody, jak np. pessaroterapia. 

Endometrioza

Endometrioza odpowiada za średnio ⅕ operacji usunięcia macicy.  To schorzenie polegające na tym, że endometrium (tkanka wyściełająca wnętrze macicy) rozprzestrzenia się poza nią. Takimi miejscami są narządy płciowe, ale nie tylko. Nieprawidłową tkankę można znaleźć w pęcherzu moczowym, jelicie cienkim i grubym (w tym w odbycie), więzadłach, bliznach pooperacyjnych. Endometrium w tych miejscach odpowiada na comiesięczną stymulację i krwawi. Efektem jest krwawienie, zapalenie i tworzenie blizn i zrostów, a co za tym idzie ból w obrębie miednicy, w trakcie wypróżniania (zwłaszcza przed rozpoczęciem miesiączki), oddawania moczu oraz stosunków płciowych. Znacząco pogarsza się jakość życia. W ciężkich przypadkach wykonuje się operację radykalną — histerektomię razem z jajnikami.

Kiedy operacja usunięcia macicy jest konieczna z medycznego punktu widzenia? Gdy występuje endometrioza, która powoduje duży ból niereagujący na leczenie nieoperacyjne. Usunięciu macicy z powodu endometriozy poddaje się głównie kobiety po menopauzie.  

Nowotwór złośliwy

Usunięcie macicy może być najlepszą opcją przy diagnozie nowotworu złośliwego (raka) macicy, jajnika, szyjki macicy lub jajników. Przykładowo, rokowanie dla wszystkich stopni raka błony śluzowej macicy jest wysokie, całkowite odsetki przeżyć wynoszą nawet do 86%. Dlatego przy istnieniu wskazań do operacji usunięcia macicy, trzeba pamiętać, że bardzo często ratuje one życie.
Pamiętaj, że w każdym z tych sytuacji istnieją inne poza usunięciem macicy możliwości leczenia. Porozmawiaj o tym ze swoim lekarzem prowadzącym.

Kiedy operacja usunięcia macicy jest konieczna z medycznego punktu widzenia? Gdy występuje rak endometrium, macicy, jajnika, szyjki macicy lub jajników.

Dolegliwości po usunięciu macicy

Zabieg usunięcia macicy jest stosunkowo bezpieczną operacją, jednak jak każda z nich, ma również skutki uboczne. Są one częstsze, gdy specjalista wykonuje ją przez powłoki brzuszne. Wczesne powikłania, jakie mogą się pojawić, to:

• gorączka. Jest obecnie rzadsza, ponieważ profilaktycznie stosuje się antybiotyki;
• infekcja, która rzadko kończy się sepsą (posocznicą);
• krwotok w trakcie lub po operacji. Wymaga on przetoczenia krwi;
• uszkodzenie dróg moczowych oraz okolicznych narządów np. jelit. Te ostatnie mogą powodować zaparcia;
• mniej prawdopodobne są zatory i zakrzepy.

Usunięcie macicy rodzi też późne powikłania:

• wypadanie szczytu pochwy pociągając towarzyszące narządy (pęcherz i odbytnice); wypadanie pochwy;
• nietrzymanie moczu;
• przewlekły ból;
• menopauza, która jest czynnikiem rozwinięcia się chorób układu krążenia i osteoporozy.

Krwawienia po usunięciu macicy

Po zabiegu z kolei można doświadczyć krwawienia, które wynika z samej operacji. Większość jest normalna. Są one mniej nasilone niż w trakcie miesiączki, ale trwają dłużej. Jak długo? Tak długo, jak długo goją się rany wewnętrzne po usunięciu macicy, czyli od kilku do kilkunastu tygodni. Skontaktuj się natomiast z lekarzem w przypadku długiego, obfitego krwawienia, skrzepów lub ostrego zapachu.

Natomiast z racji usunięciu macicy już po wygojeniu ran, u miesiączkujących wcześniej kobiet przestaje pojawiać się okres.

Zmiana sylwetki po usunięciu macicy

Czy zmienia się również figura po usunięciu macicy? Niestety tak może się zdarzyć. Według badań z 2009 roku część Pań może przybrać na wadze. Są to kobiety przed menopauzą, u których w trakcie operacji pozostawiono oba jajniki. Nie są jedyne. Panie, u których usunięto oba jajniki, natychmiast przechodzą menopauzę, co również odbija się na masie ciała.

Możesz również przybrać na wadze po samej operacji. Tycie po usunięciu macicy wynika z konieczności oszczędzającego trybu życia. O tym przeczytasz już za chwilę.

Możliwa jest zmiana sylwetki po zabiegu. Ma to związek nie z usunięciem macicy, a z operacją ogólnie i mniejszą aktywnością ruchową w okresie rekonwalescencji.

Oszczędzający tryb życia po usunięciu macicy

Dojście do normalnej aktywności po usunięcie macicy zajmuje kilka miesięcy:

1. większość kobiet pozostaje w szpitalu na 1 do 2 dni po operacji. Czas ten jest dłuższy, gdy operację usunięcia macicy wykonuje się z powodu raka;
2. pozostanie w szpitalu, nie oznacza leżenia. Lekarz zaleca jak najszybsze wstawanie i poruszanie się o własnych siłach np. do łazienki. Rzadziej pacjentka zostaje zacewnikowana. Odpoczynek jest zalecany, ale kluczowe są regularne spacery. Dlaczego? Ruch zmniejsza ryzyko zapalenia płuc, choroby zakrzepowo-zatorowej i innych powikłań po operacji. Pacjentka powinna w miarę możliwości i stopniowo zwiększać ilość ruchu oraz jego intensywność;
3. czas rekonwalescencji zależy od rodzaju operacji. Przez pierwsze 2 dni po operacji pacjentka może czuć się osłabiona (dłużej w przypadku operacji brzusznej). W przypadku histerektomii brzusznej będą to 4 do 6 tygodni, a w pozostałych przypadkach (histerektomia pochwowa, laparoskopowa i w asyście robota) - od 3 do 4 tygodni. Pełny powrót do formy zajmuje od 6 do 8 tygodni. 

Czy po powrocie do domu należy stosować oszczędzający tryb życia? Po usunięciu macicy warto stosować się do następujących wskazówek:

• nie podnoś ciężkich przedmiotów przez co najmniej 4-6 tygodni. Ile można dźwigać po usunięciu macicy? Maksymalnie 4,5 kg;
• do sportu wróć po przynajmniej 6 tygodniach;
• nie uprawiaj seksu przez co najmniej 6 tygodni od operacji (w przypadku całkowitego wycięcia macicy wraz z szyjką);
• jeśli pojawi się niewielkie krwawienie w ciągu 1-6 tygodni, użyj podpaski lub wkładki higienicznej;
• możesz brać prysznic. Szew myj wodą z mydłem;
• za kierownicą siadaj nie wcześniej niż po 2 tygodniach od histerektomii brzusznej, chyba że przyjmujesz mocne, narkotyczne leki przeciwbólowe. Wówczas czas ten się wydłuży o okres ich stosowania. Inaczej ma się sprawa jazdy samochodem przy usunięciu macicy drogą pochwową bądź laparoskopową. Zielone światło dostaniesz już po kilku dniach;
• do pracy wróć po zalecanych 3 do 6 tygodniach.

Zobacz take na czym polega i jak powinna przebiegać rehabilitacja po usunięciu macicy.

Prowadzenie samochodu po zabiegu usunięcia macicy

Kiedy możesz wsiąść za kierownicę? Dopiero wtedy, gdy poczujesz, że odzyskałaś pełnię sił po operacji. Nie martw się jednak, bo moment ten może nadejść szybko, już kilka dni po wypisaniu ze szpitala. Z tego powodu ze szpitala powinien Cię odebrać ktoś bliski - to jeszcze za wcześnie, abyś sama prowadziła.

Jeśli wracacie samochodem, koniecznie zapnij pasy, nawet jeśli masz ranę po operacji. A jeśli czeka Cię długa podróż (powyżej 6 godzin) tuż po operacji w pozycji siedzącej (samochodem, autobusem), powiedz o tym lekarzowi przed wypisem. Być może należy zastosować leki przeciwzakrzepowe albo często robić przerwy na chodzenie.

Wiesz już, co wolno, a czego nie wolno robić po usunięciu macicy. Przyjrzyjmy się kwestii seksu - czy po usunięciu macicy można współżyć?

Usunięcie macicy a współżycie

Jeśli życie seksualne dawało Ci satysfakcję, najprawdopodobniej powróci bez problemów po okresie rekonwalescencji. Mało tego, część kobiet mówi o polepszeniu w sferze intymnej, ponieważ nie odczuwają już bólu ani obfitych krwawień.

Jeśli wraz z macicą w trakcie operacji zostaną usunięte jajniki, pojawią się objawy menopauzy. Będą to m.in. suchość w pochwie oraz zmniejszone libido. Z suchością poradzi sobie lubrykant. O niższym libido warto porozmawiać a partnerem i z lekarzem na wizycie kontrolnej.

Kobiety po zabiegu usunięcia macicy nie mają z kolei problemu z osiągnięciem orgazmu. Wynika to z tego, że operacja nie narusza zewnętrznych organów płciowych.

Miesiączka po usunięciu macicy

Miesiączka po usunięciu macicy ustaje i to u wszystkich kobiet. To może być dobra wiadomość, szczególnie jeśli była obfita i wiązała się z bólem. Jeśli operacja obejmie też jajniki, pojawią się też inne objawy menopauzy. O nich za chwilę.

Czy usunięcie macicy przyspiesza menopauzę?

Wiele kobiet zastanawia się, czy usunięcie macicy przyspiesza menopauzę. Otóż tak, jeśli w trakcie operacji nie zostaną usunięte jajniki, wówczas wszystkie objawy menopauzy pojawią się kilka lat wcześniej.

W przeciwnym wypadku, usunięcia jajników podczas operacji, wszystkie objawy menopauzy pojawią się w jednej chwili. Dzieje się to wskutek gwałtownego spadku poziomu hormonów wcześniej produkowanych przez jajniki.

Jakich objawów menopauzy możesz się spodziewać? Niedługo po operacji pojawiają się:

• uderzenia gorąca;
• pocenie się;
• suchość w pochwie;
• zaburzenia snu.

Menopauza wiąże się też ze zwiększonym ryzykiem osteoporozy. Warto o tym porozmawiać z lekarzem. Być może będziesz potrzebowała dodatkowych leków.

Czego nie wolno robić po operacji usunięcia macicy?

Konkretne zalecenia zależą od rodzaju operacji (np. przez pochwę). Istnieją jednak ogólne rekomendacje:
Przez 4 do 6 tygodni po operacji usunięciu macicy będziesz potrzebowała dużo odpoczynku. Oznacza to zwolnienie lekarskie. 
Traktuj delikatnie okolicę rany, nie szoruj jej np. gąbką. Przez 2 miesiące po operacji nie kąp się w wannie. Pamiętaj też, żeby przez ten sam okres unikać dźwigania powyżej 4,5 kg oraz zrobić sobie wolne od sportu.
 
Kolejne zalecenie dotyczy współżycia - nie uprawiaj seksu i nie stosuj tamponów przez 6 tygodni od operacji usunięcia macicy. Prowadzenie auta będzie możliwe po minimum 2 tygodniach. Dopóki nie odzyskasz pełni sił, powstrzymaj się od intensywnego wysiłku fizycznego.

Tę i inne kwestie omów z lekarzem prowadzącym - szczegółowe zalecenia będą zależały od rodzaju operacji i Twojego stanu zdrowia sprzed operacji. Po upływie 4-6 tygodni życie bez macicy wraca do normy.

Czy usunięcie macicy jest trwałym uszczerbkiem na zdrowiu?

Usunięcie macicy jest poważną operacją. Jednak dla większości kobiet oznacza ustąpienie bólu czy obfitych krwawień, czyli objawów, które doprowadziły do operacji. To co przede wszystkim zauważają, to poprawa jakości życia. Życie po usunięciu macicy ma też jednak ciemniejsze oblicze w postaci różnych chorób i dolegliwości.

Choroby po usunięciu macicy

U kobiet po usunięciu macicy z oboma jajnikami istnieje większe ryzyko:
depresji;

• osteoporozy;
• chorób serca;
• nietrzymania moczu.

Akceptacja siebie po usunięciu macicy

Skutkiem usunięcia macicy jest też poczucie straty, własnej wartości i żal za zmianami w ciele i niepłodnością. Nieraz rany psychiczne goją się dłużej niż fizyczne. Jeśli kobieta jest smutna i przykre uczucia maleją z każdym dniem, nie ma powodów do zmartwienia.
 
Jednakże, gdy kobieta doświadcza apatii, bezsenności, straci apetyt czy poczucie radości, może to oznaczać depresję. Nieraz konieczna jest konsultacja u lekarza psychiatry, żeby zaradzić objawom.

Komplikacja obniżenie lub wypadania szczytu pochwy po usunięciu macicy jak leczyć?

Powikłaniem zabiegu usunięci macicy u 40% kobiet jest obniżenie lub wypadanie szczytu pochwy. Symptomy to uczucie pełności, jakby kulki w pochwie oraz uczucie, jakby coś wypadało z krocza. Kobiety skarżą się na ból lub dyskomfort w okolicy miednicy, bóle podczas współżycia, nietrzymanie moczu i nawracające infekcje intymne.

Leczenie operacyjne lub leczenie zachowawcze obniżenia lub wypadania szczytu pochwy

Leczenie wypadania pochwy zależy od nasilenia objawów:

1. przy małym nasileniu lekarz zaleca ćwiczenie mięśni Kegla dla wzmocnienia mięśni;
2. przy umiarkowanych objawach stosuje się metodę zachowawczą - pessaroterapię. Polega ona na umieszczeniu w pochwie małego, miękkiego silikonowego krążka, pessara, który przytrzymuje szczyt pochwy na swoim anatomicznym miejscu. Pessary występują w różnych kształtach i rozmiarach. Aplikację pessara wykonuje się w gabinecie lekarskim, jest to zupełnie bezbolesne. Pacjentka odczuwa natychmiastowe ustąpienie objawów i może powrócić do aktywnego życia. Pessary to dobry wybór, gdy:
   • trzeba odroczyć operację ponownego podwieszenia szczytu pochwy (np. bo pacjentka ma wyznaczony termin operacji za wiele miesięcy czy nawet lat),
   • pacjentka jej nie chce (z różnych względów, na przykład obaw o jej przebieg czy komplikacje),
   • gdy ogólny stan zdrowia na nią nie pozwala;
3. gdy symptomy są szczególnie dokuczliwe, być może potrzebna będzie operacja. Niestety 10-20% kobiet pomimo operacji ma objawy wypadania pochwy, nie może współżyć lub zmaga się z nietrzymaniem moczu albo stolca. Wówczas w ciągu 10 lat musi przejść kolejną. Alternatywę dla operacji stanowi pessar, który warto wypróbować, ponieważ jest to metoda całkowicie odwracalna. Jeśli nie przypasuje pacjentce, zawsze może zdecydować się na kolejną operację.

Jak żyć bez macicy - podsumowanie

Zabieg usunięcia macicy jest dużą operacją, wykonywaną, gdy inne opcje leczenia się nie sprawdziły. Istnieje kilka rodzajów usunięcia macicy, od których zależy okres rekonwalescencji i ewentualne powikłania. Pamiętaj, że samo obniżenie macicy nie powinno stanowić wskazania do opercji, a to powód aż 30% z nich. Można wpierw wypróbować np. pessar, ponieważ w przeciwieństwie do operacji, jest to metoda całkowicie odwracalna.

Według badań Instytutu Roberta Kocha 80% zabiegów usunięcia macicy można uniknąć, dlatego dowiedz się o innych możliwościach, nim się na nią zdecydujesz. Jeśli operacja jest konieczna, masz prawo zapytać swojego chirurga czy istnieje możliwość mniej inwazyjnej operacji np. przezpochwowej zamiast przezbrzusznej. Skróci to czas powrotu do zdrowia, zmniejszy ból i ryzyko powikłań.

Celem treści zamieszczonych na www.drherbich.eu jest edukacja czytelniczek, która w zamierzeniu ma ułatwić im rozmowę z lekarzem. Zawarte w serwisie internetowym informacje nigdy nie mogą jednak zastąpić konsultacji lekarskiej. Nigdy też nie należy korzystać z zamieszczonych wskazówek bez zasięgnięcia porady lekarza. Właściciel strony www.drherbich.eu nie ponosi odpowiedzialności za żadne działania podjęte na podstawie zawartych na niej treści.