Zastój moczu w nerkach u kobiet w ciąży

W trakcie ciąży, pod wpływem hormonów produkowanych przez łożysko, moczowód ulega zwiotczeniu, a żyła, która odchodzi od jajnika powiększa się nawet kilkakrotnie. Zdarza się, że płód uciska na tą żyłę, a ona przyciska moczowód do kości miednicy mniejszej, blokując odpływ moczu z nerki do pęcherza. Wtedy mówimy o ostrym zastoju moczu w nerce. Założenie pessara umożliwia odpływ moczu i eliminuje objawy.

Informacje dla lekarzy

Co powinno Cię zaniepokoić?

Objawy ostrego zastoju moczu w nerce pojawiają się nagle i od razu są nasilone. Najczęściej zaczynają się od bólu prawej nerki. Następnie może dojść do jej zapalenia bakteryjnego i całkowitego zablokowania odpływu moczu.

Objawy charakterystyczne dla ostrego zastoju moczu w nerce w czasie ciąży:

nagły ból w okolicy prawej nerki,
bóle pleców w okolicy prawej lędźwi,
ból podczas oddawania moczu,
krew w moczu,
gorączka,
nudności i wymioty,
jeżeli zastój moczu występuje po obu stronach – niemożność oddania moczu.

Co o objawach zastoju moczu w nerkach mówią kobiety?

Julia, lat 35

Wszystko zaczęło się zupełnie nagle, w 27 tygodniu ciąży. Zaczęłam mieć problemy z oddawaniem moczu i stolca. Miałam wrażenie, że nie wypróżniam się do końca. Pojawiły się też skurcze w nogach, od okolic intymnych w dół. Chodziłam z trudem, mogłam robić tylko małe kroki. Najgorszy był jednak ból po prawej stronie pleców i brzucha, tak silny, że musiałam wezwać karetkę.
W szpitalu nie stwierdzono skurczów przedporodowych i zostawiono mnie na obserwacji. Lekarz powiedział, że mam zastój moczu w prawej nerce 1 stopnia i zalecił zastosowanie pessara. Od razu po jego założeniu ustąpił ból, zastój moczu i wszystkie inne objawy. Pessar nosiłam do 36 tygodnia ciąży.

Maria, 38 lat

W 25 tygodniu ciąży zaczęłam odczuwać bardzo mocne bóle w dolnej części pleców. Martwiłam się, że to skurcze przedporodowe, dlatego musiałam pojechać do lekarza.
Lekarz zdecydował, że mam zostać na obserwacji w szpitalu. Choć zrobiono mi wiele badań, nie było wiadomo, co jest powodem moich dolegliwości. Dopiero gdy nie mogłam oddać moczu, okazało się że bóle pleców były objawem przewlekłego zastoju moczu w prawej nerce, który zmienił się w ostry zastój moczu. Wtedy ból był już nie do wytrzymania. Chciano mi założyć cewnik, lecz bałam się tego, bo słyszałam że zakładanie cewnika boli. Wtedy koleżanka, która była w ciąży powiedziała mi, że też miała zastój moczu i lekarz zastosował u niej pessar położniczy. Po założeniu pessara, od razu mogłam oddać mocz i wszystkie dolegliwości ustąpiły.

Więcej historii pacjentek

Czy jesteś w grupie ryzyka?

Tak, jeżeli jesteś w ciąży. Pod wpływem hormonów ciążowych, kobiecy organizm się zmienia.

Rośnie ilość wody w organizmie – o około 40%

Nerki muszą więc wykonać więcej pracy niż przed ciążą. Aby poradzić sobie ze zwiększoną ilością płynów, od 10 tygodnia ciąży pod wpływem hormonów rozszerzają się kielichy nerkowe, miedniczka nerkowa i drogi moczowe.

Mocz przepływa wolniej

Perystaltyka dróg moczowych, czyli aktywny ruch mięśni w celu odprowadzenia moczu, staje się wolniejsza. Ten fizjologiczny stan, który występuje nawet u 90% przyszłych matek może być określany lekkim lub przewlekłym zastojem moczu w nerkach.

Płód wywiera presję na układ moczowy

Im bardziej zaawansowana ciąża, tym więcej miejsca zajmuje ciężarna macica, która –naciskając na pęcherz moczowy – zmniejsza jego pojemność. Powiększają się też naczynia krwionośne, w tym żyła jajnikowa, która krzyżuje się z moczowodem po prawej stronie ciała. W rzadkich wypadkach dociska go do kości miednicy mniejszej i blokuje odpływ moczu z nerek. Prowadzi to do ostrego zastoju moczu w nerkach czyli wodonercza.

Przewlekły a ostry zastój moczu w nerkach w ciąży – porównanie objawów

Przewlekły zastój moczu w nerkach nie jest niebezpieczny – ani dla dziecka, ani dla ciężarnej. Powiedz jednak o nim lekarzowi, jeżeli odczuwasz dyskomfort, a szczególnie wtedy, gdy problemy z oddawaniem moczu stopniowo się pogłębiają. Problemem jest ostry zastój moczu w nerkach – rzadko występujące schorzenie, które zagraża życiu.

Przewlekły zastój moczu w nerkach

Objawy narastające stopniowo
Dyskomfort
Niezbyt nasilone trudności w oddawaniu moczu
Słabszy niż zwykle strumień moczu

Nie jest niebezpieczny i nie trzeba go leczyć

Ostry zastój moczu w nerkach

Objawy pojawiają się nagle
Silny ból w okolicach nerkach lub brzucha
Niemożność oddania moczu

Wymaga natychmiastowej pomocy lekarskiej

Ostry zastój moczu w nerkach – przyczyny

Najczęstszą przyczyną ostrego zastoju moczu w prawej nerce jest ucisk na moczowód. Część przodująca ciężarnej macicy, w której są pośladki lub główka płodu, uciska wtedy na pogrubiałą żyłę jajnikową. Dociska ona miękki moczowód do ściany kości miednicy mniejszej, powodując zastój moczu w nerce.

Jak zdiagnozować zastój moczu w nerkach w ciąży?

Lekarz rozpoznaje wodonercze u kobiety w ciąży w badaniu klinicznym oraz w badaniu USG. Jeżeli kobieta w ciąży odczuwa ból po prawej stronie brzucha, zawsze warto przeprowadzić diagnozę w kierunku zastoju moczu w nerkach. Zdarza się, że bywa on błędnie diagnozowany jako zapalenie wyrostka robaczkowego.

Czym grozi nieleczony zastój moczu w nerkach?

Ostry zastój moczu w nerkach to sytuacja, która nie tylko zagraża dalszemu przebiegowi ciąży, ale także życiu kobiety. Nieleczony może prowadzić do zapalenia układu moczowego – jeżeli mocz zbyt długo zalega w pęcherzu moczowym, mnożą się w nim bakterie, co może prowadzić do powstania stanu zapalnego, a także tak poważnych komplikacji, jak sepsa.

Ze względu na ryzyko wystąpienia poważnych komplikacji zastoju moczu w nerkach, kobiety w ciąży powinny zgłosić się do lekarza natychmiast po zaobserwowaniu objawów.

Jak leczyć zastój moczu w nerkach?

Jeżeli masz niepokojące objawy, lekarz będzie musiał Cię dokładnie zbadać, żeby ustalić, jaka jest ich przyczyna. Następnie dobierze odpowiednią metodę leczenia. Ostry zastój moczu w nerkach najczęściej leczy się następującymi sposobami.

Założenie pessara
Jeżeli zastój moczu w nerkach jest spowodowany zablokowaniem moczowodu przez rosnący płód lekarz może zastosować pessar położniczy - kołnierzowy szyjki macicy lub pessar pierścieniowy o większym przekroju. Uniesie on macicę do góry i w ten sposób odblokuje odpływ moczu.
Farmakoterapia
Jeżeli w drogach moczowych powstał już stan zapalny, lekarz zaleci także odpowiednio dobraną antybiotykoterapię lub inne, stosowne leczenie.
Założenie cewnika
W celu usunięcia zastoju moczu w nerkach można także założyć cewnik – z pęcherza, przez moczowód do nerki. Cewnik jest sztywny, nie poddaje się więc mechanicznemu uciskowi i po jego założeniu mocz nie zalega w nerkach. Niestety, założenie cewnika jest trudne i obarczone ryzykiem, dlatego zaleca się przed tym wypróbowanie pessaroterapii.

Zastój moczu w nerkach a tydzień ciąży

Ostry zastój moczu w nerkach to bardzo rzadkie schorzenie. Szacuje się, że dotyka około 0,5% ciężarnych – częściej kobiety w wieku powyżej 35 lat i takie, które rodzą przedwcześnie.

Zastój moczu w nerkach może pojawić się w każdym trymestrze ciąży, choć najczęściej występuje po 20 tygodniu ciąży, kiedy powiększająca się macica przyciska moczowód, uniemożliwiając odpływ moczu.

Jakie pessary mają zastosowanie przy tym schorzeniu?

Pessar kołnierzowy szyjki macicy

Położniczy

Jesteś lekarzem?
Dowiedz się więcej o zastoju moczu w nerkach u kobiet w ciąży

Zastój moczu w nerkach u kobiet w ciąży

W trakcie ciąży, pod wpływem hormonów produkowanych przez łożysko, moczowód ulega zwiotczeniu, a żyła, która odchodzi od jajnika powiększa się nawet kilkakrotnie. Zdarza się, że płód uciska na tą żyłę, a ona przyciska moczowód do kości miednicy mniejszej, blokując odpływ moczu z nerek do pęcherza. Wtedy mówimy o jego zastoju. Nieleczony zastój moczu może prowadzić do zapalenia układu moczowego, a nawet sepsy.

Ponieważ żyła jajnikowa krzyżuje się z moczowodem po prawej stronie ciała kobiety, z tej strony występuje też najczęściej zastój moczu.

Najczęściej kobiety w ciąży z zastojem moczu w nerkach odczuwają ból w okolicy nerek, częściej po stronie prawej niż lewej. Ww. dolegliwości często może towarzyszyć podwyższona temperatura.

Jeżeli zastój moczu w nerkach występuje po jednej stronie, wtedy pacjentka jest w stanie oddać mocz, jednakże odczuwa ból w nerce, w której występuje zastój moczu.
Jeżeli zastój moczu występuje po obu stronach oddawanie moczu jest ograniczone. W ustaleniu diagnozy pomaga badanie kliniczne wraz z badaniem USG nerek.

UWAGA: Ból po prawej stronie, jaki odczuwają pacjentki bywa błędnie diagnozowany, jako zapalenie wyrostka robaczkowego.

W większości wypadków zaleca się założenie pessara kołnierzowego szyjki macicy, najczęściej o rozmiarze nr 2 (pessar zakładany jest na szyjkę macicy).

Przy zastoju moczu w nerkach u kobiet w ciąży w pierwszej kolejności należy zastosować pessar kołnierzowy szyjki macicy.

Po założeniu pessara położniczego na szyjkę macicy, macica zostaje uniesiona do góry, dzięki czemu odpływ moczu znów jest możliwy.

W celu usunięcia zastoju moczu w nerkach można założyć cewnik – z pęcherza, przez moczowód do nerki. Cewnik jest sztywny, nie poddaje się więc mechanicznemu uciskowi i po jego założeniu mocz nie zalega w nerkach. Niestety, jego założenie jest trudne i obarczone ryzykiem, dlatego zaleca się przed tym wypróbowanie pessaroterapii (nie powinno się zakładać cewnika po wcześniejszych przeszczepach moczowodu).

UWAGA: Przy pessaroterapii w trakcie ciąży, pessar powinien być zakładany i wyjmowany wyłącznie przez lekarza.

Zastój moczu w nerkach u kobiet w ciąży

Co powinno Cię zaniepokoić?

Co o objawach zastoju moczu w nerkach mówią kobiety?

Czy jesteś w grupie ryzyka?

Przewlekły a ostry zastój moczu w nerkach w ciąży – porównanie objawów

Ostry zastój moczu w nerkach – przyczyny

Jak zdiagnozować zastój moczu w nerkach w ciąży?

Czym grozi nieleczony zastój moczu w nerkach?

Jak leczyć zastój moczu w nerkach?

Zastój moczu w nerkach a tydzień ciąży

Jakie pessary mają zastosowanie przy tym schorzeniu?

Jesteś lekarzem?Dowiedz się więcej o zastoju moczu w nerkach u kobiet w ciąży

Zastój moczu w nerkach u kobiet w ciąży

Jesteś lekarzem?
Dowiedz się więcej o zastoju moczu w nerkach u kobiet w ciąży